Oświetlenie podwozia samochodu, progów, części wokół świateł drogowych i mijania, to tylko niektóre miejsca, w którym można zastosować oświetlenie halogenowe lub ledowe. Na jakie się zdecydować? Jakie mają wady i zalety takie źródła oświetlenia?

Oświetlenie halogenowe

W okresie, w którym w sklepach zaczęły pojawiać się żarówki halogenowe, halogeny i lampy halogenowe, taki typ oświetlenia zaczął wypierać tradycyjne żarówki. Obecnie oświetlenie halogenowe powoli zastępowane jest ledowym.

Halogeny to żarowe źródła światła, o wysokiej sprawności, dzięki której można za ich pośrednictwem uzyskać większą moc, niż w przypadku żarówek pobierających taką samą ilość prądu. W porównaniu z tradycyjnym oświetleniem,  halogeny mają mniejszy żarnik i mogą w swojej obudowie pomieścić reflektory. Dają bielsze światło niż żarówki i charakteryzują się wysoką trwałością.

W przypadku halogenów można wyróżnić kilka ich typów:

• Kapsułki – o małych gabarytach i niskim napięciu bez reflektora, stosowane do oświetlenia miejscowego i dekoracyjnego.
• Halogeny z reflektorem – występują w wersjach o różnych mocach i kątach skupienia światła, stosowane są w oświetleniu dekoracyjnym i głównym. W sufitach podwieszanych stosowane są tzw. halogeny dichroiczne.
• Halogeny na napięcie sieciowe bez odbłyśnika – wyglądają jak tradycyjne żarówki i mają mocowanie na gwint E14 lub E27.
• Halogeny liniowe – posiadają mocowanie double ended i przeznaczone są do oświetlenia ogólnego przeznaczenia.

Oświetlenie ledowe

Diody LED znalazły powszechne zastosowanie w elektronice, podobnie jak w zakresie oświetlenia. Click To Tweet Już w latach 60. XX wieku w elektronice stosowano diody luminescencyjne. Popularyzacja oświetlenia LED stała się jednak możliwa dzięki wynalezieniu diod dużej mocy, zdolnych do emitowania silnego światła, które może zastąpić tradycyjne żarówki i halogeny. W zastosowaniu w oświetleniu ledowym są diody o mocy od 1 do 5W i mogą mieć kąty świecenia, w zależności od użytej soczewki, od 10 do 160 stopni. Dzięki temu za ich pomocą można dowolnie je wykorzystywać, także do oświetlania elementów pojazdu.

Oświetlenie halogenowe czy ledowe?

Halogeny stosowane są często w reflektorach samochodowych. Ich zaletą jest niska cena, ale trzeba pogodzić się z żółtym odbiciem światła. Mają jednak znacznie wyższą sprawność niż tradycyjne żarówki żarnikowe oraz nawet 5-krotnie większą żywotność. Małe gabaryty i bardzo bogaty wybór oprawek i opraw oświetleniowych dedykowanych halogenom sprawia, że można je zastosować niemal wszędzie.

Dają bielsze światło niż żarówki – w zakresie od około 2800 K do 4000 K. W przypadku halogenów można wybierać wersje z reflektorami oraz przystosowane na niskie napięcie i napięcie sieciowe.

Oświetlenie halogenowe nie jest jednak pozbawione wad. Click To Tweet Najważniejszym jego minusem jest nadmierne rozgrzewanie się bańki halogenu, dlatego nie można zastosować halogenu o tej samej mocy w miejscu przeznaczonym na tradycyjną żarówkę – oprawa oświetleniowa może nie wytrzymać.  Jeśli korzystamy z wersji na niskie napięcie, to do prawidłowego działania halogeny będą wymagać użycia transformatora przy zasilaniu sieciowym. Przy montażu halogenów należy bardzo uważać, aby na bańce nie pozostawić śladów palców.

Natomiast oświetlenie ledowe jest wysoce efektywne, ponieważ diody LED należą do najbardziej energooszczędnego źródła oświetlenia, jakie obecnie jest oferowane na rynku. Ich sprawność wynosi od 80 do 95 proc., podczas gdy sprawność żarówek halogenowych to do 80 proc., zaś żarówek zwykłych – tylko zaledwie 5-10 proc.

Przeciętny czas pracy oświetlenia ledowego wynosi około 50 tys. godzin, czyli dziesięć razy tyle, co czas pracy żarówki halogenowej. Obecnie w technologii LED można osiągnąć każdy kolor światła. Diody LED emitują światło kierunkowe, dzięki czemu możliwe jest zbudowanie zogniskowanego źródła światła bez jednoczesnej konieczności użycia reflektorów.  

Z uwagi na fakt, że dioda LED nie zawiera żadnych ruchomych i szklanych elementów, jest odporna na wstrząsy i uderzenia. Diody mogą pracować ze ściemniaczami, od razu włączają się i wyłączają. Podczas pracy oświetlenie ledowe generuje bardzo małą ilość ciepła, co wynika z jego wysokiej sprawności.

Wadą ledów jest ich wysoka cena, w porównaniu do innych źródeł światła, ale za to świecą dłużej niż zwykłe żarówki czy halogeny. Jakość światła o ciepłych temperaturowych barwach zbliżona jest do światła słonecznego, ale za taki komfort słono się płaci, ponieważ zapewniają go jedynie diody najwyższej jakości. Standardowe oświetlenie ledowe wywołuje tzw. niebieski szum, co zmienia odbiór oświetlanych przedmiotów. Patrzenie wprost na diodę razi oczy i oślepia. Ten rodzaj oświetlenia uzależnia swoją skuteczność od temperatury pracy.

Czy oświetlenie ledowe jest legalne?

W odróżnieniu od innych źródeł oświetlenia, diody LED przy produkcji nie wymagają używania rtęci i innych niebezpiecznych metali. Są bardziej ekologiczne. Niestety kierowcy nie zawsze mogą z nich skorzystać w swoich pojazdach do oświetlenia ich elementów czy do świateł drogowych i świateł mijania.

Z fabryk motoryzacyjnych wyjeżdża coraz więcej samochodów wyposażonych w światła ledowe, ale nadal na ulicach przeważają auta z reflektorami i żarówkami halogenowymi. Jeśli w samochodzie zamontowane są tradycyjne żarówki lub halogeny, to przy użytkowaniu ich w Europie nie będzie można zastąpić tych źródeł światła LED-ami. Legalnie z ledów można korzystać wyłącznie do oświetlania kabiny pasażerskiej. Jeśli żarówka LED niezgodna z zaleceniami producenta dotyczącymi barwy i rozsyłu światła zostanie zamontowana w innym miejscu niż kabina, zostanie potraktowana na przeglądzie technicznym jako usterka. Za nieprawidłowe światła podczas kontroli drogowej kierowca może dostać mandat w wysokości od 20 do nawet 500 zł. W najgorszych przypadkach zostanie także pozbawiony dowodu rejestracyjnego, do czasu naprawy usterki i wykonania ponownego badania technicznego.

Choć oświetlenie ledowe jest bardzo trwałe, nawet kilka razy dłużej można korzystać z żarówek LED niż z tradycyjnych żarnikowych, to w Polsce, podobnie jak w całej Unii Europejskiej jest ono zakazane w przypadku świateł zewnętrznych pojazdu. Istnieje obawa o oślepianie kierowców jadących z naprzeciwka i nieprawidłowy rozsył światła. Większość samochodów w Polsce korzysta jednak ze świateł halogenowych.